انواع مواد مخدر در اصطلاح عامیانه به هرگونه ماده‌ای که خاصیت وابستگی دارد، گفته می‌شود. اما مواد مخدر در اصطلاح تخصصی گروه خاصی از مواد را در بر می‌گیرند. مواد مخدر از گیاه خشخاش به دست می‌آیند، دارای ماده موثره مورفین هستند و خاصیت ضد درد و تسکین دهندگی دارند. در این مقاله انواع مواد مخدر در اصطلاح تخصصی را مورد بررسی قرار داده‌ایم که از جمله مهم‌ترین آن ها می توان به تریاک، شیره، سوخته و هروئین اشاره کرد. نسبت به هر کدام از این مواد ممکن است دیدگاه اشتباهی وجود داشته باشد، در ادامه به طور کامل ویژگی‌های مواد مخدر را شرح داده‌ایم

برای دریافت مشاوره در زمینه انواع مواد مخدر می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره ترک اعتیاد تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

منبع: انواع مواد مخدر

انواع مواد مخدر | مخدر چیست؟

در اصطلاح عامیانه مردم به هر گونه موادی که باعث اعتیاد و وابستگی شود مواد مخدر می‌گویند؛ اما در اصطلاح تخصصی مخدرها گروه خاصی از مواد اعتیادآور هستند که به آن ها مواد افیونی نیز گفته می‌شود. این مواد از گیاه خشخاش به دست می‌آیند و حاوی مورفین هستند. در نتیجه می‌توانند خاصیت تسکین دهندگی و کاهش درد را به همراه بیاورند. از همین رو بسیاری از افراد به طور خودسرانه داروها و مواد مورفین دار را مورد سوءمصرف قرار می‌دهند، بدون اینکه از وابستگی جسمانی و روانی ناشی از این کار آگاه باشند. در جدول زیر می‌توانید انواع مواد مخدر را مشاهده کنید، جهت اطلاع از علائم مصرف هر کدام بر روی آن‌ها کلیک کنید.

انواع مواد مخدر گیاهی و صناعی

به طور کل مواد مخدر را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد. دسته اول شامل تریاک یا مشتقات آن نظیر تریاک، شیره، سوخته و هروئین (یا بنگ) است. دسته دوم و سوم داروهای صناعی و نیمه صناعی هستند که در آزمایشگاه‌ها تولید می‌شوند و می‌توانند اعمال مواد افیونی را تقلید کنند و آثار مشابهی را بر جای بگذارند. از جمله این مواد می‌توان به متادون که در درمان علائم ناشی از ترک هروئین به کار می‌رود اشاره داشت. ترامادول، مورفین، ب2، کدئین و… از جمله مواد صناعی هستند که در بدن مانند افیون ها عمل می‌کنند. 

آثار انواع مواد مخدر بر مغز

مخدرها بیشترین تاثیر خود را بر مغز و سیستم اعصاب مرکزی می‌گذارند. مخدرها به گیرنده های خاصی مثل دوپامینرژیک و سروتورنژیک متصل می‌شوند و بدین ترتیب موجب افزایش میزان دوپامین و سروتونین و سایر نوروترنسمیترهای مغزی می‌گردند. شباهت نورون های طبیعی مغز با مواد موجود در هروئین موجب تحریک نورون‌ها می‌شود. این شباهت باعث می‌شود که از سد خونی مغز عبور کرده و بر سلول های مغزی تاثیر بگذارند. 

با وجود شباهت در ساختار شیمیایی، مخدرها به گونه ای دیگر سلول‌ها را تحریک و فعال می‌کنند، پیام های غیر عادی در شبکه عصبی مغز جریان یافته و موجب تظاهر علائمی در جسم و رفتار فرد می‌شود. به مرور زمان بدن نسبت به این مواد مقاومت و وابستگی پیدا می‌کند. چرا که دوپامین و سایر انتقال دهنده های عصبی در بدن به طور طبیعی تولید می‌شدند، اما بعد از ورود ماده خارجی دیگر دست از تولید می‌کشند.

بنابراین با قطع مصرف فرد دچار درد می‌شود. در واقع بیمار به دلیل فقدان انتقال دهنده های ضروری بدن، دچار درد می‌شود. بدین شکل بیمار برای رهایی از دردها به ماده‌ای خارجی (مخدرها) اعتیاد پیدا می‌کند. و برای تجربه احساس سرخوشی اولیه نیاز به دوز بالاتری دارد.

اثرات حاد مصرف انواع مواد مخدر یا افیونی

مصرف انواع مواد افیونی در کوتاه مدت منجر به بروز آثار خاصی می‌شوند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها باید به موارد زیر اشاره کرد.

• کاهش درد
• آرامش بخشی و سرخوشی
• تضعیف تنفسی با سرکوب مراکز تنفسی در بصل النخاع
• افزایش فشار داخل جمجمه ای
• ایجاد اثرات گوارشی نظیر یبوست
• ایجاد حالت تهوع و استفراغ
• ایجاد انقباض در عضلات صاف که موجب مشکلاتی نظیر کولیک صفراوی می‌شود.
• تحریک گیرنده‌های هیستامینی که باعث مشکلاتی نظیر خارش و گرگرفتگی می‌شود.

اثرات مزمن مصرف انواع مواد مخدر

مصرف هرگونه مواد مخدر حتی آن‌هایی که به صورت دارو تجویز می‌شوند در بلند مدت می‌توانند مشکلات مختلفی را به بار بیاورند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها باید به موارد زیر اشاره کرد.

⭕ ایجاد اثر تحمل

ایجاد اثر تحمل به این معناست که فرد با گذر زمان دیگر با مصرف همان دوز مواد به آثار دلخواه خود نظیر کاهش درد یا احساس آرامش دست نمی‌یابد و دائما مجبور می‌شود میزان مصرف ماده مخدر را افزایش دهد.

⭕ ایجاد وابستگی جسمانی و روانی

بروز وابستگی باعث می‌شود که در صورت کنار گذاشتن ماده مخدر علائم جسمانی ناخوشایند بروز یابند. این علائم که در سطح جسم و روان تجربه می‌شوند مواردی نظیر درد عضلانی شدید، حالت تهوع، استفراغ، آبریزش بینی، احساس اضطراب شدید و بی قراری را ایجاد می‌کنند.

⭕ هایپرآلرژزیا

هایپرآلرژزیا وضعیتی است که در پی مصرف طولانی مدت داروهایی نظیر مورفین ایجاد می‌شود. در این حالت مصرف داروی مخدر در زمان طولانی منجر به ترشح مواد خاصی نظیر دینورفین در طناب نخاعی می‌شود و به جای کاهش درد اثرات تشدید درد اتفاق می‌افتند.

استفاده از مخدرهای صناعی در درمان اعتیاد

با توجه به اینکه مواد مخدر وابستگی جسمانی شدیدی ایجاد می‌کنند، مصرف کنندگان در پی ترک این مواد، علائم جسمانی بسیار ناخوشایندی را تجربه می‌کنند که منجر به نیمه کاره گذاشتن فرایند ترک می‌شود، در نتیجه احساس می‌کنند هیچ راهی جز درگیری با اعتیاد برایشان باقی نمانده است. این در حالی است که امروزه متخصصین برای غلبه بر عوارض ناشی از ترک؛ داروهای خاصی نظیر متادون و بوپرنورفین را تجویز می‌کنند. این داروها خاصیتی شبه افیونی دارند، از همین رو در ترک مواد مخدری نظیر هروئین استفاده می‌شوند.

به کمک این داروها افراد علائم جسمانی بسیار کمتری را تجربه می‌کنند و در عین حال دچار نشئگی و سرخوشی مفرط ناشی از مصرف مواد مخدر نیز نمی‌شوند. با این حال با توجه به ساختار مشابه متادون و بوپرنورفین با مواد افیونی این داروها نیز باید با احتیاط بسیار مصرف شوند. در نتیجه هرگز به طور سرخود و بدون توجه به دوزهای تجویزی آن‌ها را مصرف نکنید. چرا که این کار باعث اعتیاد جدیدی برای شما شده و مشکلات‌تان را افزایش می‌دهد.

اوردوز با انواع مواد مخدر

مصرف بیش از حد هر کدام از انواع مواد مخدر می‌تواند منجر به اوردوز شود. دوز بالای این مواد با تضعیف مراکز تنفسی، توانایی نفس کشیدن فرد را مختل می‌کنند که در اکثر موارد همین امر مسئول مرگ و میرهای ناشی از اور دوز است. در این وضعیت باید به موقع فرد را به اورژانس منتقل کنید. حمایت‌های تهویه ای و کمک گرفتن از داروهایی نظیر نالوکسان از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند ضریب هشیاری را بالا بیاورند و از بروز اغما و مرگ پیشگیری کنند. عدم مراجعه به اورژانس موجب کمبود اکسیژن به مغز و ایست قلبی می‌شود.

ترک انواع مواد مخدر

برای ترک اعتیاد به مواد مخدر امروزه از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که اغلب ترکیبی از درمان‌های دارویی و روانشناختی است. به این صورت که برای سم زدایی از درمان‌های نگه دارنده با داروهایی نظیر متادون استفاده می‌شود، اما همواره باید به خاطر داشته باشید که اعتیاد تنها وابستگی جسمانی نیست؛ بلکه با ایجاد تغییرات در انتقال دهنده‌های مخ منجر به وابستگی روانی نیز می‌شود که درمان‌های خاص خود را می‌طلبد.

از جمله درمان‌های روانشناختی که در ترک اعتیاد به مواد مخدر استفاده می‌شود می‌توان به درمان شناختی رفتاری، مصاحبه انگیزشی، گروه درمانی و خانواده درمانی اشاره کرد. برای اینکه بتوانید بهترین گزینه‌های درمانی را انتخاب نمایید لازم است قبل از شروع فرایند ترک از متخصصین سلامت روان نظیر مشاوران، روانشناسان و روانپزشکان در زمینه مشاوره ترک اعتیاد کمک بگیرید

سخن آخر

انواع مواد مخدر با اتصال به سیناپس های دوپامینرژیک مغزی، موجب افزایش دوپامین در بدن می‌شوند. این ماده شادی آور موجب تجربه احساس سرخوشی شده و فرد را به مصرف دوباره ترغیب می‌کند. انواع مواد مخدر عمدتا در میزان تاثیر و طول مدت ماندگاری در بدن تفاوت دارند. اما همگی آن‌ها دیر یا زود برای بدن و روان فرد وابستگی ایجاد می‌کنند. به دلیل عوارض و سختی های درمان بهترین راه پیشگیری از وابستگی به مخدرهاست. برای ترک و درمان نیز روش‌های مختلفی به وجود آمده که با دریافت خدمات تخصصی می‌توانید با شماره های درج شده تماس بگیرید.

برای دریافت مشاوره در زمینه انواع مواد مخدر می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره ترک اعتیاد تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

سوالات متداول